नेपाल बैंक र सिद्धि पोली प्याथ ल्याबबीच सम्झौता
मंसिर १४, २०८१ शुक्रबार
धनुषा – १२ वर्षमा बिहे, १६ वर्षमा आमा । सुत्केरी हुन एक महिना बाँकी हुँदा विदेश गएका श्रीमान उतै हराए । झट्ट सुन्दा कुनै चलचित्रको कथा जस्तो लाग्छ । तर यो चलचित्रको कथा नभएर धनुषाको शहीद नगरपालिकाको यदुकुहा–३ की रेखादेवी महराले भोगेका यथार्थ हो ।
रेखाको शहिद नगरपालिकाको गोठकोएलपुरका सन्तोष महरासँग बिहे भयो । ४ वर्षमा रेखाकी छोरी जन्मिइन् । दुईबाट तीन भएपछि आफूले गर्ने ज्याला मजदुरीको कमाई थोरै भए जस्तो लाग्न थाल्यो सन्तोषलाई । त्यसपछि उहाँलाई विदेश जान मन लाग्यो ।
रेखा सुत्केरी हुने समय एक महिना मात्रै बाँकी हुँदा सन्तोषले विदेश जाने कुरा गर्नुभयो । आम्दानी बढाउने अरु उपाय नभएपछि रेखाले श्रीमानलाई रोक्न सक्नुभएन । विदेश जान चाहिने रकम सन्तोषसँग थिएन । उहाँले साहुसँग १ लाख ३० हजार रुपैयाँ ऋण लिनुभयो । त्यो पनि ४८ प्रतिशत अर्थात सय कडा ४ रुपैयाँ ब्याजदरमा ।
मलेसिया उड्दा सन्तोषसँग श्रीमती र छोरीको भविष्य राम्रो बनाउने सपना थियो । त्यो भन्दा पहिलो काम थियो साहुसँग लिएको ऋण तिर्नु । तर मलेसिया पुगेका सन्तोषले भनेको काम र तलब पाउनुभएन ।
त्यही कमाईले ऋण तिर्न पनि नसकिने देखेपछि सन्तोषले साथीको लहैलहैमा गर्दै गरेको काम छोड्नुभयो । भागेर अन्तै काम गर्न थाल्नुभयो । सन्तोषले आफू भागेर काम गर्दै गरेको कुरा रेखालाई सुनाउनुभएको थियो । ‘काम त पहिलेको जस्तै नै थियो रे, तर तलब चाहिँ पहिलेको अलिक बढी छ भन्नुहुन्थ्यो’ रेखाले श्रीमानसँग भएको कुरा सुनाउनुभयो ।
सन्तोष श्रीमतीलाई फोन गरिरहनुहुन्थ्यो । ऋण तिरेर सक्ने अनि अलिकति कमाएपछि फर्किने योजना सुनाउनुुहुन्थ्यो । तर उहाँलाई समयले साथ दिएन । भागेर गरेको कामबाट कमाई हुन छोड्यो । त्यसैले नै ४ वर्षमा ६० हजार रुपैयाँ भन्दा पठाउन सक्नुभएन ।
त्यो रकमले ऋण तिर्न पनि पुगेन । तर परिवार खुशी नै थियो । अब चाहिँ सन्तोषले कमाएर पठाउँछ भन्ने परिवारमा आश थियो । तर ६० हजार रुपैयाँ पठाएपछि सन्तोषको फोन आउनै बन्द भयो । ‘यताबाट हामीले कति फोन ग¥यौं तर लाग्दैन’ चिन्तित हुँदै रेखाले भन्नुभयो ।
छोरी चन्द्रिकाले बुवाको बारेमा बारम्बार सोधीखोजी गर्छिन् । बुवा विदेश गएको एक महिनापछि जन्मिएकी चन्द्रिका ८ वर्षकी भइसकिन् । ४ वर्षको हुँदासम्म बुवाको फोन आउँथ्यो । तर उनी आफ्नो बुवा हुन भन्ने पत्तो पाउँदिन थिइन् ।
अहिले त ८ वर्षकी भइसकिन् । बुवालाई खोज्न थालेकी छिन् । तर बुवाको पत्तो छैन । ‘मैले बुवाको बारेमा सोध्दा आमा केही भन्नुहुन्न’ आँगनमा खेल्दै गरेकी चन्द्रिकाले भनिन् ।
श्रीमानले विदेश जाँदा लिएको ऋण तिर्न नसकेकै कारण रेखा घरबाट निकालिनुभएको छ । श्रीमा विदेश जाँदा घरमा सासु ससुरा र जेठाजु जेठानी थिए । सन्तोष विदेश गएपछि सासु ससुरा बिरामी हुँदा सन्तोषका दाइले उपचार गरे ।
त्यही हिसाब गरेर सन्तोषका दाइले तीन धुर जग्गा आफ्नै नाममा पास गरे । घर जग्गा आफ्नो बनाएका जेठाजु जेठानीले रेखालाई घरबाट समेत निकालिदिए । बिचल्लीमा परेकी रेखादेवी माइत पुग्नुभयो ।
तर दाजुभाइले त उहाँलाई जेठाजु जेठानीले भन्दा पनि ठूलो पीडा दिए । ‘दाजु भाउजुले बिहे गरेकी छोरीलाई किन घरमा राख्ने भन्थे’ रेखाले सुनाउनुभयो । माइतमा पनि बस्न नपाएपछि रेखादेवीको बिचल्ली भएको छ ।
यदुकुहाकी एक महिलाले घरको काम गर्ने, अनि महिनाको एकहजार रुपैयाँ भाडा दिनुपर्ने शर्तमा एउटा छाप्रोमा बस्न दिएकी थिइन् । तर फुसको छानो र माटोको भित्ता भएको त्यो झुप्रोमा पनि केही दिनअघि बाढी पसेर बस्न नमिल्ने भयो । त्यसपछि रेखादेवी त्यहाँबाट पनि विस्थापित हुनुभएको छ ।
अहिले यदुकुहामै रहेकी रेखादेवीलाई केही काममा लगाएर सहयोग गर्न प्रयास गरेपनि एक कक्षा पनि नपढेकाले काम दिलाउन नसकिएको मित्र धनुषा अन्तर्गत सामी परियोजनाका कार्यक्रम संयोजक रामकुमार कर्णले बताउनुभयो । बस्ने खाने नै ठेगान नभएपछि रेखाले छोरीलाई पढाउन पनि पाउनुभएको छैन ।
रेखादेवी श्रीमानलाई खोजिदिन आग्रह गर्दै सुरक्षित आप्रवासन सूचना तथा परामर्श केन्द्रमा पनि आउनुभयो । तर उहाँसँग श्रीमानको एउटा फोटो बाहेक अरु कुनै प्रमाण नभएकाले खोज्न नसकिएको केन्द्रले जनाएको छ ।
भविष्य सोचेर विदेशिएका श्रीमानले बिर्सिनुले नै बिचल्लीमा परेकी रेखादेवीलाई धेरै कुराले सताइरहन्छ । धेरैमध्येको एउटा कुरा सानै उमेरमा गरिएको बिहे पनि हो । ‘यदि सानैमा बिहे नगरिएको भए यस्तो हुँदैनथ्यो होला’ रेखाले भन्नुभयो ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।