विश्व माटो दिवस : माटोको परीक्षण, रेखदेख र उपचारमा जोड
मंसिर २०, २०८१ बिहिबार
काठमाण्डाै - मलमासका कारण यसवर्ष दशैँ तिहार जस्ता मुख्य चाडपर्व झण्डै एक महिना पर धकेलिए ।
दशैँ सकिएको छ । तिहार र छठ सुरु हुन केही दिन अझै बाँकी छ । तर तिहारका लागि आवश्यक पर्ने सयपत्री फूल भने ढकमक्क फुलिसकेका छन् । तिहार अगाडि नै फूल फुलेपछि माग र आपूर्ति प्रभावित हुने देखिएको छ । कोरोना महामारीको मारमा परेका पुष्प व्यवसायी तिहार अगाडि नै फूल फुलेपछि थप चिन्तामा छन् ।
सम्भव भएसम्म चिस्यान केन्द्रमा राख्न सुझाव
अहिले ढकमक्क फुलेका फूल तिहारसम्म जोगाउन गाह्रो छ । तिहारको क्यालेन्डर हेरेर फूलको उत्पादन गरेका किसानलाई खासै समस्या नरहेको तर खेतबारी, पाखा तथा कान्लामा यतिबेला ढकमक्क फुलेका फूल जोगाउन सक्ने अवस्था नरहेको फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष कुमार कसजु श्रेष्ठले बताउनुभयो । उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘जति चिसो बढ्यो त्यति नै फूलको आयू बढी हुने हो । तर यसपालि मौसम परिवर्तनका कारण गर्मी लामै समयसम्म रह्यो । चिसो ढिलो गरी सुरु भएकाले फूल छिटो फुलेकाले जोगाएर राख्न समस्या छ ।’
व्यवसायिक रुपमा खेती गरेका किसानको फूल पनि अहिल्यै फूलेको भए सम्भव भएसम्म चिस्यान केन्द्रमा राखेमा अझै १५ दिन जति जोगाउन सकिने उहाँको भनाइ छ । उहाँले भन्नुभयो, ‘जसले व्यवसायिक सयपत्री उत्पादन गरिराख्नु भएको छ, उहाँहरुलाई चाहिँ फूल जोगाउन समस्या छैन । किनभने धेरै व्यवसायिक किसानले पर्वको क्यालेन्डर हेरेर नै फूल उत्पादन गरिराख्नु भएको छ ।’
तर कतिपय फूल खेतीमा लागेका किसानले तिहार कहिले परेको छ यकिन नै नगरि आफ्नै तरिकाले रोपेको भए त्यो फूल तिहार र छठसम्म रहन सक्ने अवस्था छैन । फूललाई टिपेर राख्नै समस्या छ । फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष श्रेष्ठले भन्नुहुन्छ, ‘फूल टिपेर राख्न सम्भव हुनेहरुले कोल्डस्टोरमा राखेमा १०/१५ दिन आयू बढ्न सक्छ ।’
कोरोनाको असर फूल व्यवसायमा
कोरोना महामारीका कारण फूल व्यवसायमा समेत असर परेको छ । पर्यटन व्यवसाय ठप्पै छ । पर्यटन केन्द्रीत कुनै पनि कार्यक्रम भएका छैनन् । मठ मन्दिरमा चहलपहल छैन । पूजापाठ, विवाहलगायतका संस्कार कमै भएकाले पनि फूलको माग छैन । भर्खर सकिएको दशैँमा पनि ठूला कार्यक्रम भएनन् । त्यसैकारण फूल राम्रोसँग बिक्री हुन सकेको छैन ।
कोरोनाका कारण धेरैले पुष्प व्यवसायी पेशा छोडेर पलायन हुनुपर्ने अवस्था आएको फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष श्रेष्ठ बताउनुहुन्छ । किसानले उत्पादन गरेको फूललाई व्यवस्थित गरी घर घरमा पुर्याउन नसके लगानी नउठ्ने भएकाले पुष्प व्यवसायीले यो पेशा नै छोड्नुपर्ने उहाँको गुनासो छ ।
पुष्प व्यवसायीलाई पलायन हुन नदिन सरकारले ध्यान दिनुपर्ने र आफूहरु पनि इ-कमर्सको माध्यमबाट घर दैलोमा सेवा पुर्याउने गरी तयारी अवस्थामा रहेको उहाँले बताउनुभयो । ‘दशैँले गर्दा केही ढिलासुस्ती भयो’ उहाँले भन्नुभयो, ‘इ-कमर्सको माध्यमबाट उपभोक्ताको घर दैलोमा सेवा पुर्याउन खोजिरहेका छौँ । यसले गर्दा थला परेको व्यवसायबाट किसानलाई माथि उठ्न थोरै भए पनि राहत पक्कै पुग्नेछ ।’
भारतबाट आयात गर्न नपर्ने
कोरोनाकै कारण यसपालि चाडपर्वमा रौनक छैन । दशैँमा जस्तै तिहारमा पनि धेरै भेटघाट र जमघट नहुने पक्का छ । यसै पनि बजारमा सयपत्री फूलको माग थोरै छ । क्यालेन्डरलाई आधार मानेर धेरै व्यवसायीले सयपत्री उत्पादन गरेका कारण यसवर्ष तिहारमा छिमेकी देश भारतबाट फूल आयात गर्नु नपर्ने फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष श्रेष्ठको अनुमान छ ।
गएकाे वर्ष तिहारमा सयपत्री २० लाख र मखमली ५ लाख गरी २५ लाख माला खपत भएको थियो । तिहारमा प्रयोग हुने सयपत्री, मखमली र गोदावरीमध्ये सयपत्री मात्रै भारतबाट ल्याउने गरिएको थियो । गएको वर्ष तीन लाख सयपत्रीका माला भारतबाट ल्याइएको थियो । तर यसवर्ष भने बजारमा १५ लाख मात्र मालाको माग छ ।
भारतबाट सयपत्री र मखमली आयात गर्नुपर्ने अवस्था नरहेको फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन अफ नेपालले जनाएको छ । अघिल्ला वर्षमा दुई अर्ब ४२ करोड रुपैयाँको फूलको कारोबार भएको थियो । यो वर्ष तीन अर्बको फूलको कारोबार हुने अपेक्षा थियो । तर कोरोनाका कारण अघिल्लो वर्ष भन्दा कमै कारोबार हुने देखिएको फ्लोरिकल्चर एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।
उज्यालोमा कार्यरत मदन पौड्याल राजनीति, प्रशासन र समसामयिक विषयमा कलम चलाउनु हुन्छ। पौड्यालको भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणमा दख्खल छ।