उद्योगबाट निस्किएको प्रदूषित पानीले रामग्राम र पाल्हीनन्दन दुर्ग...
मंसिर १३, २०८१ बिहिबार
लमजुङ – हिमालपारीको जिल्ला मनाङमा अहिले आलु खन्ने चटारो छ । बारीमा लगाइएको आलु खन्न किसानलाई भ्याइनभ्याई छ । असोज महिनाभर यहाँका आलु उत्पादक किसान आलु खन्नमै व्यस्त रहन्छन् । समयमै आलु खन्न सकिए आलुले राम्रो बजार पाउँछ ।
व्यापारी, व्यवसायी, आन्तरिक पर्यटक र जिल्लाका विभिन्न सरकारी तथा गैरसरकारी संस्थामा कार्यरत कर्मचारी यहाँ उत्पादित आलुका मुख्य क्रेता हुन् ।
‘बिस्तारै चाडपर्व नजिकिँदै छ । जिल्लामा रहेका कर्मचारी चाडपर्वमा घर फर्कन्छन् । त्यतिबेला आलु किनेर घर लैजान्छन् । आलु बिक्री हुन्छ । आम्दानी हुन्छ, त्यसैले पनि आफूहरु आलु खन्न व्यस्त छौँ,’ पिसाङ १, तलेकुकी किसान थुची लामाले भन्नुभयो ।
केही वर्ष अगाडि जिल्लामा उत्पादित आलुले खासै बजार पाउँदैनथ्यो । उत्पादित आलु कुहिएर जाने समस्या थियो । तर बेसीशहर–चामे सडक खुलेसँगै यहाँ उत्पादित आलुले बजार पाउन थाल्यो । उत्पादित आलु देशका विभिन्न शहरमा पुग्छन् । आलु खरिदका लागि व्यापारी – व्यवसायी मनाङसम्मै आउने स्थानीयहरु बताउँछन् ।
‘पहिले उत्पादित आलु इष्टमित्र, नातागोतालाई कोसेलीको रुपमा पठाइन्थ्यो । केही आलु घरमै खाईन्थ्यो । बीउ राखिन्थ्यो । बाँकी आलु त्यसै खेर जाने अवस्था थियो । तर सडक खुलेसँगै यहाँको आलुले बजार पाउन थाल्यो । आम्दानी पनि हुन थाल्यो,’ मनाङका आलु उत्पादक किसानहरु भन्छन् ।
आलुले लोभ्यायो ।
केही वर्ष अगाडिसम्म मनाङसम्म पुग्ने सडक थिएन । गाडी चल्दैनथ्यो । गाडी नचल्दाको त्यो अवस्थामा पनि लमजुङका व्यापारी नुनतेल तथा दालचामल खच्चडलाई बोकाएर मनाङसम्म पुग्थे । मनाङबाट फापर, आलु, करु लिएर फर्कन्थे ।
‘गाडी नचल्दा नि नुनतेल र दालचामल लिएर व्यापारी आउँथे । त्योसँग आलु, फापर साटेर फर्किन्थे,’ पुरानो पुस्ता स्मरण गर्छन् ।
सडक बनेसँगै गाडी चल्न थाल्यो । गाडी चल्न थालेसँगै यहाँ उत्पादित आलु देशका कुनाकुनामा पुग्न थाले । मनाङमा उत्पादित ‘अर्गानिक’ आलुको स्वादले धेरैलाई लोभ्यायो । र पछिल्लो समय यसको माग ह्वात्तै बढ्यो ।
आलुको माग र मूल्य बढेसँगै मनाङमा आलु खेती गर्ने किसानको संख्यामा समेत वृद्धि भएको स्थानीय सञ्चारकर्मी नेगम परियारले बताउनुभयो । ‘यहाँको आलुको माग र मूल्य दुवै बढेको छ । आलु उत्पादन गर्ने किसानसमेत बढेका छन्,’ उहाँले थप्नुभयो ।
उहाँका अनुसार आलु, फापर तथा करुलाई यहाँको मुख्य बालीका रुपमा लिइन्छ । जिल्लाको चारै गाउँपालिकामा आलुको खेती हुन्छ । यहाँ उत्पादित आलु स्वादिलो हुन्छ । तागतिलो हुन्छ ।
होटल व्यवसायीहरुले आलुको विभिन्न परिकार बनाएर यहाँसम्म आउने पाहुनालाई खुवाउँछन् । ‘अर्गानिक’ आलुबाट बनेका परिकारका स्वादमा पर्यटक पनि लोभिन्छन् ।
गएको वर्ष यहाँका आलु उत्पादक किसानले एक पाथी आलु एक सय रुपैयाँमा बेचेका थिए । यस वर्ष उनीहरुले एक पाथी आलु १ सय ५० रुपैयाँका दरले बेचेका छन् । ‘मनाङको आलुको माग बढेकै कारण मूल्य पनि बढेको हो,’ नेगमले भन्नुभयो ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।
श्यामशितल परियार उज्यालोकाे लमजुङ र मनाङ जिल्ला सम्वाददाता हुनुहुन्छ ।