राजाकोमा टीका थाप्न कहिल्यै गइनँ

 असोज ३१, २०७५ बुधबार ८:२७:५४ | चित्रबहादुर केसी
unn.prixa.net

दसैँ आएपछि नयाँ लुगा लगाउन पाइने । मासु भात खान पाइने भएपछि उल्कै रमाइलो लाग्थ्यो । हुन त हाम्रो घरमै बाख्रा पल्ने गरिन्थ्यो । मासु त अरुबेला पनि खाईन्थ्यो । तर दसैँमा आफ्नै घरमा ढालेर फालाफाल गरेर खाँदाको मज्जा नै बेग्लै हुन्थ्यो । घरमै गाई बाख्रा थिए । भैंसी थियो । आफ्नै बारीमा धान उब्जनी गथ्र्यौँ । त्यही धान कुटाएर चामल बनाउने, चिउरा बनाउने गथ्र्यौँ । घरकै धान कुटाएर निस्केको चामल मुछेर टीका लगाईन्थ्यो । निकै रमाईलो थियो नि, ती दिन त । 

तर अहिले हेर्नुस त आफ्नो भन्ने केही छैन । जोसँग पैसा छ । उसले बजारबाट सबैथोक किनेर ल्याउँछ । जसको साथमा पैसा छैन उसका लागि त दसैँ, दसा छ हेर्नुस् । 

मान्छे त्यतिबेला गरिब नै भएको रैछ भने पनि आत्मनिर्भर त थियो । आफ्नै पाखुरी बजारेर केही जुगाड त गथ्र्यो । तर अहिले त सामाजिक परिवेश नै लथालिङ्ग छ । गरिब झन् गरिब भएको छ । धनी धनै धनले पुरिएको छ ।  

कहिलेकाहीँ दुई पैसा पाँच पैसा पाईन्थ्यो 

आफ्नो घरमा टीका थापिसकेपछि मामाघर गइन्थ्यो । नजिकै थियो मामाघर पनि । प्रायः जान्थें म । तर त्यतिबेला दक्षिणा थाप्ने भन्ने हुँदैन थियो । दिए पनि २ पैसा ५ पैसा त हुन्थ्यो । हुन त २ पैसा ५ पैसाको पनि त्योबेला निकै महत्व थियो । तर पनि दक्षिणाकै लागि टीका लगाउँदै हिँडेको चाहिँ याद छैन ।

आफन्त, इष्टमित्रसँग भेट हुँदा औधी खुसी लाग्थ्यो । पहिले र अहिले त टीका लगाएर दिने आशीर्वाद पनि ठिक उल्टो भएको छ । पहिलेका बुढापाकाले सन्तानले डाँडाकाँडा ढाकुन् भन्ने आशिष दिन्थे ।

तर अहिले त त्यस्तो भनिन्न । दुई सन्तान ईश्वरका बरदान भन्ने छ नि त अहिले त । यो राम्रो पनि हो । समयानुकुल परिमार्जन हुनै पर्यो नि ।  

अहिले त दसैँ वर्गीय भो

दसैँ भनेको घरपरिवार सबैसँगै बसेर मनाउने पर्व हो । तर हाम्रो मुलुकको अवस्थाले त्यस्तो हुन दिएको छैन । कुनै न कुनै परिवारका सन्तान घरपरिवारबाट टाढा जानुपर्ने बाध्यता छ । कुनै न कुनै परिवारका आफन्त विदेशमा पसिना बगाउन परेको छ ।

छोरा छोरी सबै विदेश छन् । छोरा आउला, नाति आउला भन्दै कुरेकाहरुले छोरा नातिलाई काठको बाक्सामा प्याक भएर आएको हेर्न बाध्य हुनु परेको छ । छोरा छोरी आउलान भन्ने आशमा घरमा आशिर्वाद दिन बसेको बुढाबुढी मात्रै छन् ।  

सधैं दसैँ जस्तो उत्साह र रमाईलो गर्न पाईए पो दसैँ मनाइएको पनि खुसी लाग्नु । अहिले त ऋण काढेर, भ्रष्टाचार गरेर, घुस खाएर पैसा उडाएर मनाउने दसैँलाई मैले दसैँ नै मान्दिन । अहिलेको दसैँ त केही सीमित मान्छेहरुको रसरंग हो । 

जब हरेक नेपालीले खान पाउँछ, लाउन पाउँछ, त्यो दिन हो मैले दसैँ मनाउन पर्खेको । कोही पनि खान नपाएर विदेसिन नपरोस्, लाउन नपाएर विदेसिन नपरोस् । त्यस्तो बेला पो दसैँ मनाइएको सार्थक हुन्छ ।

ऋण काढेर ल्याएको पैसाले बाह्र महिनामा एक दिन मासु काटेर खानुपर्ने स्थिति छ । यो के दसैँ भयो र ? नेपाली नागरिकका आधारभूत आवश्यकता पूरा भएको दिन हो दसैँ । 

अहिले त दसैँ वर्गीय भो हेर्नोस् । लाउने खानेको मात्रै । हुँदा खानेको त के दसैँ के तिहार । धनीमानी, पैसा कमाएकाहरुलाई, घुस खाएर, भ्रष्टाचार गरेर पैसा जम्मा पारेकाहरुका लागि गुल्छरा उडाउने दिन पनि हो दसैँ ।

लुठे पिङको याद आउँछ  

दसैँ आयो भनेपछि हामी आफै बाबियो काटेर लुठे पिङ बनाउँथ्यौँ । घर नजिकै प्रशस्तै रुखहरु हुन्थे । त्यही रुखमा पिंगको लठारो बुवा आमाहरुले टाँगिदिनु हुन्थ्यो । हामी बिहान पनि दिउँसो पनि अनि राति पनि त्यहीँ झुण्डिरहन्थ्यौं । अत्यन्तै रमाईलो हुन्थ्यो ।  

अनि अलि ठूलो भएपछि चाहिँ चर्के पिङ पनि हामी साथीहरु मिलेर हाल्थ्यौं ।  पिङ थापेपछि, खेलेपछि चाहिँ दसैँ आएको अनुभूति हुन्थ्यो ।  

अहिले त धेरै भयो यस्ता पिङहरु खेलेको छैन । अवसर पनि मिलेको छैन । हुन त अचेल  त्यस्ता पिङहरु पनि हराउँदै गए । लोप हुँदै गएका छन् । शहरमा त देखिँदैन, तर गाउँघरमा पनि देखिन छाडेको छ ।

नेपाली कल्चर नेपाली संस्कृति हराउँदै गएको छ । विदेशी चरित्र हावी भयो दसैँमा पनि । 

यसपालि घर गइन्न 

दसैँ मनाउन घरमै जाने विचार थियो मेरो । बाग्लुङमा जुन भाइको आँगनमा हामी सबै भाइहरु बसेर खेल्ने हाँस्ने सोच बनाएका थियौं, त्यही भाइ अहिले बिरामी भएर अस्पतालमा छ । भाइहरु, छोरा लगायत सबैसँग त्यसै अनुसारको सल्लाह भएर जाने तयारी पनि थियो । 

तर जसको घरमा गएर बस्ने हो, त्यही भाइ नै अहिले विरामी भएर काठमाडौँमै अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ । त्यसैले त्यहाँ जाने कार्यक्रम योपटकका लागि क्यान्सिल भयो । 

पहिले आमा, बासँग टीका थाप्थें । सासु, ससुरा, मावलामा बाबा, बज्यै हुँदा टीका लगाउँथें  । तर उहाँहरु नभएपछि मान्छे खोज्दै गएर टीका लगाएको छैन । धेरै भयो मैले टीका नलगाएको ।  

तर छोरा, छोरी, श्रीमती, नाति नातिनालाई टीका लगाईदिन्छु । भान्जाभान्जीहरुलाई पैसा पनि दिन्छु । तर मैले लगाएको छैन । 

राजाकोमा टीका थाप्न कहिल्यै गईनँ 

दसैँमा धेरैजसो राजनीति गर्ने व्यक्तिहरु त्यतिबेला राजाहरुकोमा टीका थाप्न जान्थे । तर मलाई कहिल्यै त्यस्तो जाउँ जस्तो लागेन । म कहिल्यै पनि उनीहरुसँग गएर टीका लगाईन । मलाई राजाको हातबाट टिका लगाए स्वर्ग गइन्छ भन्ने पनि लाग्थेन । जो जान्थे, आफ्नो फाइदा र चाप्लुसी गर्नेहरु हुन्थे । 

म त पहिलेदेखि नै राजाहरुको विरोध गर्दै आएको मान्छे । २०२८ सालमा पञ्चायत विरोधी आन्दोलन गर्दा म जेल परें । त्यही समयतिर तत्कालीन राजा महेन्द्रको निधन भयो ।

राजाको निधनमा शोक मनाउन जेलमा रहेका सबै कैदी तथा थुनुवालाई  जबरजस्ती कपाल मुण्डन गर्न लगाईयो । मलाई पनि गर्नुपर्छ भन्ने आदेश आयो । तर मैले कपाल मुण्डन गरिन । राजतन्त्र प्रति कहिल्यै पनि श्रद्धा रहेन मेरो । 

कौडामा जितौरी हारें

दसैँमा म जुवा तास भन्ने खेल्दिन । हुन त जुवा तास अरु बेला पनि खेल्दिन । खेल्नै आउँदैन मलाई त । मेरो रुचीको कुरा पनि होइन । तर जिन्दगीमा एकचोटी चाहिँ कौडा हान्या छु । २०१५ सालमा कसैले जुवा खेल्दा जितेको खुसीमा मलाई जितौरी दिएका थिए । 

त्यतिबेला काठमाडौंको नक्सालमा बस्थ्यौँ हामी । तर त्यो अरुले दिएको जितौरी पनि खोस्नलाई त्यही घरकाले मलाई कौडा खेल्न लगाए । मलाई त आउँदैन थियो । तर पनि अरुले दाउ हेर्दिने (खाएको नखाएको अरुले बताइदिने) मैले कौडा समाएर हान्ने गर्नु पर्ने भयो ।

कसरी जित्छ भन्ने मलाई आउँदैन थियो । तर त्यसरी खेल्दा पनि मैले २ रुपैयाँ जितौरीले १२ सय जितेछु । कसरी जितें अहिलेसम्म पनि त्यसको भेउ पाउँदिन म ।

पछि अरु जुवाडेले जितेको थाहा पाएर मसँग खेल्न आए । त्यसको १ घण्टा पनि नबित्दै त १२ सय गइहाल्यो नि । सबै हारें । त्यस पछि आनन्द भयो । त्यही एक पटक हो अनुभव लिएको । त्यसपछि अहिलेसम्म जुवा तास, कौडा केही पनि छोएको छैन । कौडा खेल्दा कसरी खाइन्छ, कसरी खाइँदैन भन्ने अहिलेसम्म पनि थाहा हुन सकेन ।  
 
(नेता केसीसँग उज्यालोका लागि नवराज फुयाँलले गरेको कुराकानीमा आधारित)
 

अन्तिम अपडेट: मंसिर १०, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

चित्रबहादुर केसी

केसी राष्ट्रिय जनमाेर्चाका अध्यक्ष हुन् । 

3 Comments

  • mr man bahadur basnet

    Oct. 18, 2018, 1:31 p.m.

    पाखुरा बजाएर भएपनि सबैसित मिलेर नेपालीले दशैँ मनाएको तिमीहरुलाई पचेन र त अनेक नौटंकी राजनिती गरेर जनतालाई दु:ख दियौ .....तिमीहरुले ल्याएको यो तन्त्र त पंचायत जति पनि राम्रो छैन /

  •  0 Reply

  • Shreekrishna gautam

    Oct. 17, 2018, 9:06 p.m.

    You are great sir... तपाईं जस्तो राजनीतिक घराना देशमा कोहि छैन /

  •  0 Reply

  • गोपाल बिश्वकर्मा

    Oct. 17, 2018, 9:05 p.m.

    धेरै राम्रो लाग्यो सानो हुदाको याद आयो सानो छदा घुमेको मावलिकोयादअायो तर प्रदेशि जीवन मनचै पुरैै नेपाल घुम्यो

  •  0 Reply

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

एनपीएलको उद्घाटन खेलकाे सबै टिकट बिक्री, ३३ लाख रुपैयाँभन्दा धेरै आम्दानी

२

युक्रेनद्वारा रुसमाथि अमेरिकी क्षेप्यास्त्र आक्रमण

३

उत्तर र दक्षिण कोरियाको सीमावर्ती क्षेत्रमा 'लाउडस्पिकर' युद्ध चर्कियो

४

दुर्गा प्रसाईंलाई थुनामुक्त गर्न सर्वाेच्चद्वारा अस्वीकार

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई